اماکن تاريخي: قنات قصبه گناباد
قنات قصبه بزرگ ترین و قدیمی ترین قنات جهان مربوط به ۲۷۰۰ سال پیش و تنها اثر پیشنهاد شدهٔ خراسان بزرگ به سازمان جهانی یونسکو برای ثبت است كه در گناباد واقع شده است. قنات قصبهٔ گناباد که از شاهکارهای آبی جهان است، از دو رشتهٔ اصلی و شش شاخهٔ فرعی تشکیل شدهاست و مادرچاه آن در دامنهٔ شمالی سیاه کوه و مظهر کنونی قنات در جنوب محلهٔ معروف به قصبهٔ شهر (کوی شرقی) قرار دارد. طول این قنات بیش از ۳۳ کیلومتر است [۲] و عمق مادرچاه اصلی در انتهای رشتهٔ «دولاب نو» با توجه به شیب زمین حدود ۳۰۰ متر (۵+-) و میزان آبدهی آن بیش از ۱۳۰ لیتر در ثانیهاست. ناصرخسرو عمق چاه قنات را ۷۰۰ گز و طول آن را ۴ فرسنگ ذکر کردهاست. رشتهٔ اصلی قصبه که ۱۳۱ هزار و ۳۵ متر طول دارد، در امتداد درهٔ پرآب خانیک حفر شدهاست. قطعه سفالهای پراکنده در اطراف دهانهٔ چاههای این رشته حاکی از این است که رشتهٔ قصبه واقع در کانال اولیهٔ اصلی قنات بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشتههای دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شدهاست. اما ریزش پی در پی قنات، پیشینیان را به یافتن راه چارهای ترغیب کرد که طی آن در فاصله ۶۸۳ متری، قنات را به دو شاخه تقسیم کنند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانالها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.…